Ορισμένοι ερευνητές αναζητούν καινοτόμους τρόπους για την καταπολέμηση του καρκίνου. Μια νέα προσέγγιση μπορεί να περιλαμβάνει την αντιμετώπιση μυκητιασικών λοιμώξεων.

Σύμφωνα με μια μελέτη του 2021 που δημοσιεύτηκε στο Advanced Pharmaceutical Bulletin (APB), τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν μια σαφή σχέση μεταξύ μυκητιασικών λοιμώξεων και ανάπτυξης καρκίνου. Οι ερευνητές βρίσκουν συχνά αυτή τη συσχέτιση σε άτομα με ανοσοκαταστολή, όπως εκείνους με AIDS.

Γιατί μπορεί η σύνδεση μεταξύ καρκίνου και μυκητιασικών λοιμώξεων να είναι σχετική;

Το 2018 σημειώθηκαν 18,1 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου παγκοσμίως, με 9,5 εκατομμύρια ζωές να χάνονται από αυτόν. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι ο αριθμός των νέων κρουσμάτων θα εκτιναχθεί στα 29,5 εκατομμύρια μέχρι το 2040 και οι θάνατοι που σχετίζονται με τον καρκίνο σε 16,4 εκατομμύρια. Σε μια προσπάθεια να μειώσουν τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά επίπτωσης, ορισμένοι επιστήμονες διερευνούν τους παράγοντες κινδύνου που κρύβονται πίσω από τη νόσο.

Σύμφωνα με τη μελέτη του APB, ο καρκίνος έχει ένα ευρύ φάσμα παραγόντων κινδύνου, όπως μικροβιακή λοίμωξη, παχυσαρκία, διατροφή, φύλο και έθνος, τρόπο ζωής, κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ και έκθεση σε περιβαλλοντικούς ρύπους.

Μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύτηκε στο Microbial Pathogenesis διαπίστωσε ότι οι μικροβιακές λοιμώξεις αποτελούν τη βάση περίπου 20% όλων των καρκίνων. Από αυτό το 20%, ένα μέρος μπορεί να προέρχεται από μυκητιάσεις. Η μελέτη του APB αναφέρει ότι τα πιο κοινά είδη μυκήτων που εμπλέκονται στον καρκίνο περιλαμβάνει τους:

• Candida albicans
• C. tropicalis
• C. glabrata
• Fusarium verticillioides
• F. proliferatum
• Aspergillus flavus
• Α. parasiticus

Πώς οι μυκητιασικές λοιμώξεις αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου;

Η μελέτη του APB εξηγεί ότι οι μυκητιάσεις παράγουν χημικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο που περιλαμβάνουν:

• Ακεταλδεΰδη: Αυτη βλάπτει το DNA και αποτρέπει την αποκατάσταση της βλάβης. Όσο μεγαλύτερη είναι η έκθεση στην ακεταλδεΰδη, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος καρκίνου.
• Μυκοτοξίνες: Πρόκειται για μεταβολίτες μυκήτων που προκαλούν δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία , συμπεριλαμβανομένων των χρωμοσωμικών αλλαγών και του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου.
• Νιτροζαμίνη: Πρόκειται για χημικές ουσίες που μπορούν να βλάψουν τα χρωμοσώματα ή το DNA και να έχουν επιπτώσεις στην παραγωγή όγκου.
• Προφλεγμονώδεις κυτοκίνες: Αυτές οι χημικές ουσίες υποδηλώνουν φλεγμονή . Επηρεάζουν την ανάπτυξη του καρκίνου με πολλούς τρόπους.

Ποιοι μπορεί να νοσήσουν από μυκητιάσεις;

Οποιοσδήποτε μπορεί να πάθει μυκητίαση. Ενώ πολλοί τύποι μυκήτων δεν προκαλούν συνήθως λοιμώξεις σε υγιή άτομα, είναι πιο πιθανό να τις παράγουν σε άτομα με εξασθενημένη ανοσία. Οι παρακάτω παράγοντες μπορεί να κάνουν πιο δύσκολη την καταπολέμηση μιας μυκητιασικής λοίμωξης:

Ορισμένες καταστάσεις υγείας

Αυτό περιλαμβάνει τον HIV ή το AIDS, ειδικά σε εκείνους με αριθμό CD4 (ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που παίζει ρόλο στην ανοσία) λιγότερο από 200. Οι μεταμοσχεύσεις βλαστοκυττάρων ή οργάνων καθιστούν επίσης πιο δύσκολη την καταπολέμηση της μυκητιασικής λοίμωξης λόγω των ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων που λαμβάνονται για την πρόληψη της απόρριψης οργάνων.

Παραμονή σε Μονάδα Υγείας

Η χρήση ιατρικών συσκευών, όπως αναπνευστήρες και καθετήρες σε νοσοκομεία ή εξειδικευμένες νοσηλευτικές εγκαταστάσεις, δημιουργούν ευκαιρίες εισόδου μυκήτων στο σώμα. Η Candida auris εξαπλώνεται συχνά μεταξύ των ατόμων σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Το Candida auris μπορεί να μεταδοθεί μέσω της επαφής με μολυσμένα άτομα και μολυσμένου εξοπλισμού ή επιφανειών σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης.

Μεγαλύτερη Ηλικία

Η πτώση της ανοσίας είναι μια γνωστή επίδραση της γήρανσης, επομένως, η καταπολέμηση των μυκητιασικών λοιμώξεων είναι πιο δύσκολη για τους ηλικιωμένους.

Φάρμακα που επηρεάζουν την ανοσία

Αυτό περιλαμβάνει από του στόματος και εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, τα οποία χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του άσθματος, των αλλεργιών, της αρθρίτιδας και των αυτοάνοσων ασθενειών. Τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα όπως οι αναστολείς TNF που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία αυτοάνοσων ασθενειών, η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία αποδυναμώνουν επίσης την ανοσολογική απόκριση.

Ποιες αντιμυκητιακές παρεμβάσεις είναι διαθέσιμες;

Οι γιατροί μπορεί να συστήσουν προφυλακτική θεραπεία για μυκητιάσεις σε άτομα με εξασθενημένη ανοσία. Η προφύλαξη σε αυτό το πλαίσιο αναφέρεται στη λήψη αντιμυκητιασικών φαρμάκων που βοηθούν στην πρόληψη λοιμώξεων, αντί να περιμένουμε μέχρι να εκδηλωθούν λοιμώξεις για να ξεκινήσει η θεραπεία. Οι μύκητες είναι ένα φυσικό μέρος του περιβάλλοντος, επομένως είναι δύσκολο να τους αποφύγουμε. Υπάρχουν στο έδαφος και στην υπαίθρια βλάστηση, καθώς και στο δέρμα και σε πολλές εσωτερικές επιφάνειες. Τα ακόλουθα μέτρα μπορεί να μειώσουν την έκθεση σε μύκητες:

•  Μείνετε μακριά από περιοχές με πολλή σκόνη, όπως εργοτάξια.
• Αποφύγετε περιοχές με περιττώματα πουλιών και νυχτερίδων, όπως κοτέτσια και σπηλιές.
• Φοράτε παπούτσια, μακρυμάνικα πουκάμισα και μακριά παντελόνια όταν συμμετέχετε σε υπαίθριες δραστηριότητες.
• Φοράτε γάντια όταν χειρίζεστε κοπριά, βρύα ή χώμα.

Ποιοι φυσικοί παράγοντες έχουν αντιμυκητιακές ιδιότητες;

Αν και υπάρχουν διαθέσιμα αντιμυκητιακά φάρμακα, μπορεί να έχουν παρενέργειες. Επιπλέον, εμφανίζονται στελέχη μυκήτων ανθεκτικά στα φάρμακα. Κατά συνέπεια, οι ερευνητές αναζητούν εναλλακτικές λύσεις στα συνθετικά φάρμακα που προέρχονται από φυσικές ενώσεις. Οι παρακάτω επιλογές δείχνουν υποσχόμενες:

Σκόρδο

Μελέτες έχουν δείξει ότι πολλά είδη μυκήτων είναι ευαίσθητα στο σκόρδο. Οι αντιμυκητιασικοί μηχανισμοί δράσης στο σκόρδο περιλαμβάνουν:

• Καταστολή της σύνθεσης των θρεπτικών συστατικών που χρειάζονται οι μύκητες, όπως πρωτεΐνες και λίπη.
• Μείωση της ανάπτυξής τους.
• Καταστρέφουν τις κυτταρικές τους μεμβράνες.
• Μείωση της πρόσληψης οξυγόνου τους.

Άλλες μελέτες σημειώνουν ότι το σκόρδο περιέχει περισσότερες από 100 βιολογικά ενεργές ενώσεις, οι περισσότερες από τις οποίες περιέχουν θείο. Μια κύρια ένωση θείου, το ajoene, έχει «σημαντική» αντιμυκητιασική δράση κατά των μορφών μύκητα τόσο των ζυμομυκήτων όσο και των μη ζυμομυκήτων.

Κουρκουμίνη

Η κουρκουμίνη είναι μια ένωση που βρίσκεται στο μπαχαρικό κουρκουμά και περιέχει ισχυρές αντιμυκητιακές ιδιότητες. Η κουρκουμίνη καταστέλλει την ανάπτυξη των μυκήτων διαταράσσοντας τη σύνθεση ζωτικών ενζύμων και πρωτεϊνών τους.

Μια άλλη μελέτη ανακάλυψε ότι η κουρκουμίνη ήταν πιο αποτελεσματική από το αντιμυκητιασικό φάρμακο φλουκοναζόλη στην αναστολή της προσκόλλησης των ειδών candida στα κύτταρα στο εσωτερικό του μάγουλου, ιδιαίτερα σε άτομα με AIDS.

Πρόπολη

Η πρόπολη είναι ένα μείγμα από κερί μέλισσας και γύρη που συλλέγουν οι μέλισσες από ορισμένα φυτά. 

Μελέτες διαπίστωσαν ότι περιέχει 26 ή περισσότερα συστατικά με αντιμυκητιακές ιδιότητες. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο κύριος μηχανισμός δράσης που διέπει τις ιδιότητές του, προέρχεται από την ικανότητα να προκαλεί απόπτωση, ή κυτταρικό θάνατο, στους μύκητες.

Μια τελευταία λέξη

Αν και πολλά άτομα με καρκίνο έχουν μυκητιασικές λοιμώξεις, αυτό δεν σημαίνει ότι οι λοιμώξεις προκαλούν τον καρκίνο.

Ωστόσο, οι συντάκτες της μελέτης APB εκφράζουν ανησυχία, καθώς σημειώνουν ότι οι λοιμώξεις «μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στον κίνδυνο για προκαρκινικές βλάβες». Έχοντας αυτό κατά νου, φαίνεται λογικό να πιστεύουμε ότι οι προσπάθειες για την πρόληψη μυκητιασικών λοιμώξεων σε άτομα με μειωμένη ανοσία αξίζουν τον κόπο.