Η Σινδόνη του Τορίνο, γνωστή και ως Ιερά Σινδόνη, έχει επανέλθει δυναμικά στο προσκήνιο, προκαλώντας νέες αντιδράσεις, απορίες και αναζωπυρώνοντας την παλιά αντιπαράθεση γύρω από την αυθεντικότητά της. Το λινό αυτό ύφασμα, το οποίο επί αιώνες θεωρείται ότι τύλιξε το σώμα του Ιησού Χριστού μετά τη Σταύρωση, φέρει την αχνή εικόνα ενός άνδρα με εμφανή τραύματα που συνάδουν με σταυρικό μαρτύριο. Το αντικείμενο αυτό, σύμβολο πίστης για πολλούς και σημείο επιστημονικού ενδιαφέροντος για άλλους, δεν έχει πάψει να συγκινεί και να διχάζει.
Η πρόσφατη αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για τη Σινδόνη οφείλεται σε δύο βασικούς παράγοντες. Πρώτον, η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης στη συζήτηση. Μέσω προηγμένων τεχνικών επεξεργασίας εικόνας, δημιουργήθηκαν αναπαραστάσεις του άνδρα της Σινδόνης, με ρεαλιστικά χαρακτηριστικά, προκαλώντας συναισθηματική φόρτιση και δίνοντας νέα ώθηση στη φαντασία και τον διάλογο. Δεύτερον, επιστημονικές επανεξετάσεις των δεδομένων από τη χρονολόγηση του 1988, η οποία είχε τοποθετήσει τη Σινδόνη στον Μεσαίωνα (1260–1390 μ.Χ.), εγείρουν πλέον σοβαρές αμφιβολίες για την αξιοπιστία των τότε συμπερασμάτων.
Η ιστορία της Σινδόνης ξεκινά καταγεγραμμένα το 1354 στο γαλλικό χωριό Λιρέι, σε μια εποχή όπου η Ευρώπη βίωνε έξαρση στη λατρεία και το εμπόριο θρησκευτικών λειψάνων. Αν και προκάλεσε την έντονη αντίδραση της εκκλησιαστικής ηγεσίας, η λαϊκή ευσέβεια την ανέδειξε σε αντικείμενο προσκυνήματος. Ο Πάπας Κλήμης Ζ΄ αναγκάστηκε να συμβιβαστεί, εγκρίνοντας την έκθεσή της με τη ρητή επιφύλαξη ότι επρόκειτο για εικόνα που βοηθούσε στην προσευχή, όχι για αυθεντικό λείψανο. Η αυθεντικότητα της Σινδόνης αμφισβητήθηκε ήδη από τότε, με μαρτυρίες περί καλλιτεχνικής κατασκευής της, όμως ποτέ δεν παρουσιάστηκε αποδεικτικό στοιχείο, ούτε κατονομάστηκε δημιουργός.
Η χρονολόγηση με ραδιοάνθρακα που πραγματοποιήθηκε το 1988 από τρία εργαστήρια φάνηκε να επιβεβαιώνει την προέλευση της Σινδόνης από τον Μεσαίωνα, καταρρίπτοντας – φαινομενικά – τον ισχυρισμό περί αυθεντικού σάβανου του Ιησού. Ωστόσο, αυτή η μελέτη βρέθηκε τις τελευταίες δεκαετίες στο στόχαστρο ειδικών που αμφισβητούν τη μεθοδολογία της. Ο πυρηνικός μηχανικός Ρόμπερτ Ράκερ επεσήμανε ασυνέπειες στη διαδικασία και πιθανό σφάλμα ως προς την επιλογή των δειγμάτων, ενώ ο δημοσιογράφος Γουίλιαμ Γουέστ κατήγγειλε απόκρυψη κρίσιμων δεδομένων για σχεδόν τριάντα χρόνια. Η κριτική αυτή ενισχύεται από αναλύσεις που υποστηρίζουν ότι το δείγμα προερχόταν από περιοχή του υφάσματος που είχε επισκευαστεί τον Μεσαίωνα, γεγονός που αλλοιώνει σημαντικά τα αποτελέσματα της ραδιοχρονολόγησης.
Παράλληλα, νέα τεχνολογικά εργαλεία προσφέρουν φρέσκα δεδομένα. Η μέθοδος ευρυγώνιας σκέδασης ακτίνων Χ (WAXS), που εφαρμόστηκε από την ερευνητική ομάδα του Ιταλού επιστήμονα Λιμπεράτο ντε Κάρο, εντόπισε χρονικά χαρακτηριστικά στο ύφασμα που παραπέμπουν σε ηλικία περίπου 2.000 ετών. Ο καθηγητής Τζούλιο Φάντι από το Πανεπιστήμιο της Πάντοβα, με διαφορετικές τεχνικές, κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα, τοποθετώντας την κατασκευή της Σινδόνης γύρω στο 33 π.Χ., με περιθώριο σφάλματος περίπου δύο αιώνες. Οι έρευνες αυτές δεν επιβεβαιώνουν αδιαμφισβήτητα την αυθεντικότητα, αλλά υποσκάπτουν σοβαρά την πεποίθηση περί μεσαιωνικής πλαστογραφίας.
Εκτός από τα χρονολογικά δεδομένα, υλικές ενδείξεις ενισχύουν την υπόθεση της προέλευσης από την Ιερουσαλήμ του 1ου αιώνα. Ίχνη γύρης από φυτά της περιοχής, σωματίδια εδάφους και ασβεστόλιθου με γεωλογική σύνθεση χαρακτηριστική της Ιερουσαλήμ, αλλά και η χημική ανάλυση των αιματηρών λεκέδων, ταυτιζόμενη με σωματική κακοποίηση και μαρτύριο, συνθέτουν μια εικόνα που συμπίπτει με τα ευαγγελικά κείμενα. Ενδείξεις για ιστορικό πέρασμα της Σινδόνης από την Ανατολή προς τη Δύση επιβεβαιώνονται τόσο από φυσικές όσο και από ιστορικές αναφορές.
Το μεγαλύτερο μυστήριο ωστόσο παραμένει η ίδια η εικόνα του άνδρα πάνω στο ύφασμα. Δεν δημιουργήθηκε με χρήση χρωστικών ουσιών ή βαφής, ούτε με τεχνικές γνωστές στον Μεσαίωνα. Το αποτύπωμα εντοπίζεται μόνο στην εξωτερική επιφάνεια των λινών ινών, σε επίπεδο που θυμίζει φωτογραφική διαδικασία. Μία από τις πιο τολμηρές θεωρίες υποστηρίζει πως η εικόνα δημιουργήθηκε από ισχυρή και σύντομη ακτινοβολία υπεριώδους φωτός. Η ερευνητική ομάδα του Πάολο Ντι Λαζάρο, από την Εθνική Υπηρεσία Ενεργειακής Έρευνας της Ιταλίας, αναπαρήγαγε παρόμοια επίδραση χρησιμοποιώντας υψηλής ισχύος λέιζερ, υπογραμμίζοντας πως ένα τέτοιο φαινόμενο θα ήταν αδύνατο να προκληθεί με τη διαθέσιμη τεχνολογία οποιασδήποτε προ-βιομηχανικής εποχής.
Όμως η ουσία του ζητήματος υπερβαίνει την επιστήμη. Για τους Χριστιανούς, η πίστη δεν εξαρτάται από υλικά τεκμήρια. Ο Χριστιανισμός θεμελιώνεται στην εμπιστοσύνη στο θείο, όχι σε αποδείξεις. Είτε η Σινδόνη είναι αυθεντική είτε όχι, η δύναμη του Ευαγγελίου και το μήνυμα της Ανάστασης παραμένουν αλώβητα. Η Σινδόνη ίσως εμπνέει και συγκινεί, αλλά η πίστη υπάρχει και χωρίς αυτήν. Διότι, τελικά, η πίστη δεν απαιτεί να βλέπει για να πιστέψει – αρκείται στο να πιστεύει, ακόμη και χωρίς να βλέπει.
