Τι θα δηλώνεται υποχρεωτικά στο νέο ΜΙΔΑ
Ένα νέο, εκτεταμένο ψηφιακό σύστημα καταγραφής και ελέγχου ακινήτων θέτει σε εφαρμογή η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, με στόχο την πλήρη αποτύπωση της ιδιοκτησίας και της χρήσης όλων των ακινήτων στη χώρα. Το νέο Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων θα αποτελέσει ένα ενιαίο πληροφοριακό σύστημα, στο οποίο θα συγκεντρώνονται και θα διασταυρώνονται αυτόματα όλα τα δεδομένα που αφορούν τα ακίνητα φυσικών και νομικών προσώπων, την ιδιοκτησία τους, τον τρόπο αξιοποίησής τους, καθώς και τις δηλώσεις που έχουν υποβληθεί σε σχέση με αυτά.
Το μητρώο αυτό έρχεται να καλύψει σοβαρές ελλείψεις και κενά που υπάρχουν σήμερα στην παρακολούθηση της ακίνητης περιουσίας, ενοποιώντας πληροφορίες που έως τώρα βρίσκονται διάσπαρτες σε διαφορετικές βάσεις δεδομένων, όπως το Ε9, το Κτηματολόγιο, το Μητρώο Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, καθώς και στοιχεία από συμβολαιογραφικές πράξεις και δηλώσεις εισοδήματος. Ουσιαστικά, πρόκειται για μία ψηφιακή “ακτινογραφία” της περιουσιακής κατάστασης των φορολογουμένων, που θα δώσει στις φορολογικές αρχές τη δυνατότητα να εντοπίζουν ανακολουθίες, αδήλωτα εισοδήματα, και να επιβάλλουν πιο στοχευμένους ελέγχους.
Μέσα από τη λειτουργία του νέου μητρώου, κάθε ακίνητο θα αποκτήσει έναν μοναδικό αριθμό ταυτότητας, με τον οποίο θα συνδέονται όλα τα διαθέσιμα στοιχεία: τίτλοι ιδιοκτησίας, τοποθεσία, τετραγωνικά μέτρα, χρήση (κύρια ή μη κατοικία, επαγγελματική στέγη, τουριστική εκμετάλλευση), στοιχεία μισθώσεων, ακόμη και η ενεργειακή του απόδοση. Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τα στοιχεία που τους αφορούν και να δηλώσουν πλήρως κάθε είδους μεταβολή, διαφορετικά θα προβλέπονται κυρώσεις.
Παράλληλα, το σύστημα θα “επικοινωνεί” με άλλες κρατικές πλατφόρμες και υπηρεσίες, όπως την ΑΑΔΕ, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, τους ΟΤΑ, την Αστυνομία και τα δικαστήρια, διευκολύνοντας τον εντοπισμό παραβάσεων αλλά και την απονομή δικαιοσύνης σε περιπτώσεις αμφισβητήσεων ή καταγγελιών.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στην καταγραφή των ακινήτων που αξιοποιούνται μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων, τύπου Airbnb, όπου συχνά παρατηρούνται φαινόμενα απόκρυψης εισοδημάτων ή εικονικών δηλώσεων. Το νέο μητρώο θα επιτρέπει την πλήρη παρακολούθηση της τουριστικής εκμετάλλευσης ακινήτων, συνδέοντας τη χρήση με τα δηλωθέντα στοιχεία στην πλατφόρμα της ΑΑΔΕ και τα εισοδήματα που αναφέρονται στις φορολογικές δηλώσεις.
Η εφαρμογή του μητρώου αναμένεται να ξεκινήσει σταδιακά από το 2025, με την υποχρεωτική δήλωση όλων των ακινήτων σε ενιαία πλατφόρμα. Η πρωτοβουλία αυτή εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική για την ψηφιοποίηση της φορολογικής διοίκησης, την πάταξη της φοροδιαφυγής και την ενίσχυση της διαφάνειας στην αγορά ακινήτων.
Η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου και δυναμικού μηχανισμού παρακολούθησης της ακίνητης περιουσίας δεν αποτελεί απλώς ένα τεχνικό έργο, αλλά μια βαθιά τομή στη σχέση κράτους και φορολογουμένων. Για πρώτη φορά, η Εφορία θα μπορεί να έχει πλήρη και σε πραγματικό χρόνο εικόνα της ακίνητης περιουσίας κάθε πολίτη, ελέγχοντας τη νομιμότητα των δηλώσεων και την ορθότητα των φορολογικών επιβαρύνσεων. Αυτό σημαίνει αφενός αυξημένες υποχρεώσεις για τους ιδιοκτήτες, αφετέρου μεγαλύτερη ασφάλεια δικαίου και ισονομία για όλους.
Από το καλοκαίρι, όλα τα ακίνητα της χώρας, ανεξαρτήτως ιδιοκτησιακού καθεστώτος, μίσθωσης ή κατάστασης χρήσης, θα ενταχθούν σε ένα νέο, ενιαίο ψηφιακό μητρώο που ετοιμάζει η ΑΑΔΕ. Το Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) είναι μια σημαντική καινοτομία στην προσπάθεια του κράτους να καταγράψει με ακρίβεια και διαφάνεια το σύνολο της ακίνητης περιουσίας που βρίσκεται στην Ελλάδα. Είτε πρόκειται για ιδιόκτητα, είτε για νοικιασμένα, είτε για κενά ακίνητα, όλα θα καταχωρηθούν σε αυτή τη νέα ψηφιακή βάση, χωρίς καμία εξαίρεση.
Τη δημιουργία του ΜΙΔΑ έχουν ήδη προαναγγείλει τόσο ο νυν υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, όσο και ο πρώην υπουργός Οικονομικών και σημερινός αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης. Η βάση αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα πλήρες εργαλείο για τον εντοπισμό της ακίνητης περιουσίας κάθε φορολογούμενου, συνδέοντας στοιχεία από πλήθος πηγών και αποτυπώνοντας με ακρίβεια το πού βρίσκεται, σε τι κατάσταση είναι και πώς χρησιμοποιείται κάθε ακίνητο.
Οι ιδιοκτήτες θα κληθούν να επανυποβάλουν όλα τα βασικά στοιχεία που αφορούν τα ακίνητά τους, δηλώνοντας αν τα κατοικούν, τα εκμισθώνουν ή τα αφήνουν κενά. Παράλληλα, και οι ενοικιαστές θα υποχρεωθούν να δηλώσουν τα ακίνητα που μισθώνουν. Το μητρώο θα λειτουργήσει με βάση την έννοια του «φακέλου ακινήτου», όπου για κάθε ακίνητο θα δημιουργηθεί μια πλήρης καταγραφή: η επιφάνεια, η γεωγραφική θέση, ο όροφος, η ηλεκτροδότηση, αν είναι ημιτελές ή κενό, η μίσθωση ή δωρεάν παραχώρησή του. Θα ενσωματώνονται επίσης οι Κωδικοί Αριθμοί Εθνικού Κτηματολογίου (ΚΑΕΚ), οι Αριθμοί Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) από τις δηλώσεις Ε9, οι αριθμοί παροχής ρεύματος και νερού από ΔΕΔΔΗΕ και τις εταιρείες ύδρευσης, πολεοδομικά στοιχεία από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, αλλά και δεδομένα από τα υποθηκοφυλακεία, τα κτηματολογικά γραφεία και τα δικαστήρια σε περιπτώσεις που υπάρχουν εκκρεμότητες ή αμφισβητήσεις ιδιοκτησίας.
Επιπλέον, θα καταγράφονται και ασφαλιστικά στοιχεία των κτισμάτων, όπως οι αριθμοί συμβολαίων, ενώ για τα αγροτεμάχια θα αποτυπώνονται και οι αποδέκτες αγροτικών επιδοτήσεων, προσφέροντας πλήρη εικόνα και για τις καλλιεργούμενες εκτάσεις. Η διασύνδεση με τις δημόσιες υπηρεσίες θα είναι αυτόματη και συνεχής, επιτρέποντας στην ΑΑΔΕ να έχει σε πραγματικό χρόνο πρόσβαση σε κάθε στοιχείο που αφορά την ακίνητη περιουσία.
Η δημιουργία του ΜΙΔΑ εντάσσεται στο ευρύτερο σχέδιο μεταρρυθμίσεων που χρηματοδοτείται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Η εφαρμογή του θα ακολουθήσει μια συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία θα περιλαμβάνει τέσσερα βασικά βήματα, ξεκινώντας με τη συλλογή και επικαιροποίηση στοιχείων από τους πολίτες και καταλήγοντας στη διασύνδεση των δεδομένων με τις φορολογικές και λοιπές ψηφιακές πλατφόρμες του κράτους.
Η λειτουργία του νέου μητρώου αναμένεται να φέρει σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που αντιμετωπίζεται η ιδιοκτησία ακινήτων, παρέχοντας στη διοίκηση ένα ισχυρό εργαλείο ελέγχου και δίνοντας τέλος στις ασυμφωνίες, τις ελλείψεις και την απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων. Με αυτόν τον τρόπο, επιδιώκεται η αποκατάσταση της φορολογικής ισότητας και η δημιουργία μιας σαφούς και πλήρους εικόνας της ακίνητης περιουσίας στη χώρα.
Στο νέο Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) η ΑΑΔΕ θα μεταφέρει αυτόματα τα πλήρη στοιχεία ιδιοκτησίας των ακινήτων όπως αυτά είναι δηλωμένα στην υπάρχουσα πλατφόρμα του περιουσιολογίου στο Taxisnet. Τα δεδομένα αυτά προκύπτουν από τις δηλώσεις των εντύπων Ε2 και Ε9 που υποβάλλουν οι φορολογούμενοι και βάσει των οποίων υπολογίζεται και ο ΕΝΦΙΑ. Κάθε ιδιοκτησία θα συνδεθεί με τον αντίστοιχο ΑΦΜ του ιδιοκτήτη, δημιουργώντας έναν ψηφιακό χάρτη ιδιοκτησιών πλήρως προσωποποιημένο.
Επιπλέον, θα ενσωματωθούν στο μητρώο όλα τα στοιχεία που έχουν δηλωθεί στην ΑΑΔΕ σχετικά με τα ακίνητα που βρίσκονται σε καθεστώς μίσθωσης. Τα δεδομένα αυτά θα περιλαμβάνουν τα ακίνητα που έχουν δηλωθεί ως εκμισθωμένα μέσω των σχετικών δηλώσεων από ιδιοκτήτες και ενοικιαστές.
Αμέσως μετά τη μεταφορά αυτών των πληροφοριών, η ΑΑΔΕ θα απευθύνει πρόσκληση προς όλους τους φορολογούμενους – είτε είναι φυσικά πρόσωπα είτε νομικά – να εισέλθουν στην πλατφόρμα του ΜΙΔΑ εντός καθορισμένης προθεσμίας. Εκεί θα πρέπει να ελέγξουν την ορθότητα των στοιχείων που έχουν μεταφερθεί, να εντοπίσουν τυχόν λάθη ή παραλείψεις και να τα διορθώσουν, ώστε να αποκατασταθεί πλήρως η πραγματική εικόνα των ιδιοκτησιακών τους δικαιωμάτων. Η ευθύνη για την ακρίβεια των καταχωρήσεων θα βαραίνει αποκλειστικά τον φορολογούμενο, ανεξαρτήτως του αν τα στοιχεία προήλθαν από προγενέστερες δηλώσεις.
Την ίδια υποχρέωση θα έχουν και οι εκμισθωτές και οι ενοικιαστές ακινήτων, οι οποίοι θα πρέπει να επιβεβαιώσουν την ορθότητα των στοιχείων που τους αφορούν. Η ταύτιση ιδιοκτητών και ενοικιαστών σε κάθε ακίνητο αποτελεί βασικό στόχο του μητρώου, ώστε να διασφαλιστεί πλήρως η διαφάνεια στις μισθωτικές σχέσεις και να αποτραπούν φαινόμενα απόκρυψης ή παραποίησης στοιχείων. Με την ολοκλήρωση αυτής της διαδικασίας, το ΜΙΔΑ θα μετατραπεί σε ένα δυναμικό εργαλείο ελέγχου και τεκμηρίωσης της ακίνητης περιουσίας όλων των πολιτών και επιχειρήσεων.
Το νέο Μητρώο Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) θα λειτουργεί ως μια δυναμική βάση δεδομένων που θα ενημερώνεται αυτόματα για κάθε μεταβολή στην περιουσιακή κατάσταση των φορολογουμένων. Αλλαγές όπως αγορές, πωλήσεις, μεταβιβάσεις ή δωρεές ακινήτων θα καταγράφονται αυτόματα μέσα από την εφαρμογή myPROPERTY της ΑΑΔΕ, ενώ αντίστοιχα θα ενημερώνεται και με στοιχεία από τη βάση δεδομένων των δηλώσεων εκμίσθωσης ακινήτων. Ο σκοπός είναι η συνεχής και σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση της εικόνας των ακινήτων, χωρίς να απαιτείται η εκ νέου χειροκίνητη υποβολή δηλώσεων από τους πολίτες για κάθε αλλαγή.
Ταυτόχρονα, το μητρώο θα διασυνδεθεί πλήρως με το σύστημα υποβολής φορολογικών δηλώσεων εισοδήματος για φυσικά και νομικά πρόσωπα. Μέσω αυτής της σύνδεσης, τα εισοδήματα που αποκτούν οι ιδιοκτήτες από την εκμετάλλευση της ακίνητης περιουσίας τους – είτε μέσω ενοικίασης είτε με οποιονδήποτε άλλο τρόπο – θα προσυμπληρώνονται αυτόματα στα έντυπα Ε1, Ε2 και Ε3 της ετήσιας φορολογικής δήλωσης. Αντίστοιχα, οι δαπάνες που δηλώνουν οι ενοικιαστές για την πληρωμή των ενοικίων θα εμφανίζονται και στα δικά τους έντυπα, ενισχύοντας τη διαφάνεια και περιορίζοντας τις ευκαιρίες για απόκρυψη εισοδήματος ή ψευδείς δηλώσεις.
Μετά την πλήρη ανάπτυξη και λειτουργία του ΜΙΔΑ, θα ακολουθήσει η τεχνική διασύνδεσή του με το Εθνικό Κτηματολόγιο. Η κίνηση αυτή στοχεύει στη διασταύρωση των στοιχείων ακινήτων που έχουν δηλωθεί και στις δύο πλατφόρμες. Σκοπός της διασταύρωσης είναι ο εντοπισμός τυχόν αποκλίσεων στα περιγραφικά στοιχεία των ακινήτων – όπως η τοποθεσία, η επιφάνεια, η χρήση ή η ιδιοκτησιακή κατάσταση – και η διόρθωση κάθε ανακολουθίας που μπορεί να προκύπτει από ασυνέπειες ή ελλιπείς καταγραφές. Με αυτόν τον τρόπο, το κράτος φιλοδοξεί να αποκτήσει για πρώτη φορά έναν ενιαίο, πλήρη και ακριβή χάρτη της ακίνητης περιουσίας στην Ελλάδα, ικανό να στηρίξει δίκαιη φορολόγηση, να περιορίσει τη φοροδιαφυγή και να βελτιώσει τις διαδικασίες διαχείρισης της περιουσίας του Δημοσίου και των πολιτών.
Η πλήρης διασύνδεση του Μητρώου Ιδιοκτησίας και Διαχείρισης Ακινήτων (ΜΙΔΑ) με το Κτηματολόγιο δεν θα περιορίζεται απλώς στην καταγραφή των στοιχείων, αλλά θα αποτελέσει εργαλείο ουσιαστικού ελέγχου. Αν κατά τις διασταυρώσεις εντοπιστούν ακίνητα τα οποία είναι δηλωμένα στο Κτηματολόγιο αλλά δεν εμφανίζονται στο Taxisnet ή παρουσιάζουν μικρότερα εμβαδά σε σχέση με αυτά που αναφέρονται στα κτηματολογικά στοιχεία, τότε η ΑΑΔΕ θα παρεμβαίνει άμεσα.
Οι ιδιοκτήτες τέτοιων ακινήτων θα καλούνται να δώσουν εξηγήσεις στην Εφορία για τις αναντιστοιχίες. Σε περιπτώσεις όπου διαπιστωθεί ότι τα ακίνητα δεν έχουν δηλωθεί ορθά ή πλήρως στο περιουσιολόγιο της φορολογικής διοίκησης, η ΑΑΔΕ θα προχωρεί στον καταλογισμό αναδρομικών φόρων και τελών, όπως ο ΕΝΦΙΑ, καθώς και σε επιβολή προστίμων, ανάλογα με την έκταση και τη σοβαρότητα της απόκρυψης ή της ανακρίβειας.
Η νέα αυτή εποπτεία βασίζεται σε ένα ψηφιακό σύστημα διασταυρώσεων, το οποίο, σύμφωνα με τον υπουργό Κυριάκο Πιερρακάκη, θα λειτουργεί ως «ψηφιακό μάτι», σαρώνoντας αυτόματα τα στοιχεία περίπου 7 εκατομμυρίων ιδιοκτητών ακινήτων στη χώρα. Με τον τρόπο αυτό, οι φορολογικές αρχές αποκτούν τη δυνατότητα για μαζικούς, γρήγορους και στοχευμένους ελέγχους, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας ή ελέγχου επί τόπου, περιορίζοντας σημαντικά τα περιθώρια λάθους, καθυστέρησης ή δόλου. Η νέα πραγματικότητα σηματοδοτεί αυξημένη ευθύνη για τους ιδιοκτήτες, οι οποίοι πλέον θα πρέπει να φροντίζουν ώστε κάθε στοιχείο της ακίνητης περιουσίας τους να είναι απολύτως ευθυγραμμισμένο σε όλες τις πλατφόρμες του κράτους.
