Η μέρα που ο Φρίντριχ Μερτς ανέλαβε την ηγεσία της Γερμανίας σημαδεύτηκε ανεξίτηλα από μια σπάνια δημόσια αποτυχία. Η αρχική του αποτυχία να εξασφαλίσει την εκλογή του στην καγκελαρία προκάλεσε αίσθηση, πυροδοτώντας ώρες σύγχυσης, αβεβαιότητας και παρασκηνιακών εντάσεων. Ένας πολιτικός που είχε επενδύσει την εικόνα του στην αποφασιστικότητα και την ισχύ, βρέθηκε ξαφνικά αντιμέτωπος με την εσωτερική διάσπαση και τις ίντριγκες του ίδιου του του χώρου.
Αν και τελικά κατάφερε να ανατρέψει την κατάσταση στη δεύτερη ψηφοφορία και να αναλάβει καθήκοντα, το επεισοδιακό ξεκίνημα δεν πέρασε απαρατήρητο. Αντιθέτως, άνοιξε ένα κύμα εύλογων ερωτημάτων για το πώς θα μπορέσει να κυβερνήσει με σταθερότητα και να προωθήσει δύσκολες μεταρρυθμίσεις, όταν απέτυχε να επιβληθεί ακόμη και εντός του συνασπισμού του σε μια κρίσιμη στιγμή. Όπως σχολίασε και το BBC, αν ο Μερτς δεν κατάφερε να συσπειρώσει τους δικούς του στην πιο κομβική ψηφοφορία της πολιτικής του σταδιοδρομίας, τι θα συμβεί όταν κληθεί να περάσει αμφιλεγόμενα νομοσχέδια ή να διαχειριστεί κρίσεις σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο;
Η νέα κυβέρνηση έρχεται σε μια χρονική συγκυρία γεμάτη προκλήσεις: η γερμανική οικονομία παλεύει με ύφεση που δείχνει να παγιώνεται, οι κοινωνικές και πολιτικές εντάσεις γύρω από το μεταναστευτικό εντείνονται, ενώ τα διλήμματα γύρω από τις αμυντικές δαπάνες και την εξωτερική πολιτική αποκτούν νέο βάρος λόγω της γενικότερης γεωπολιτικής αστάθειας. Παράλληλα, η ακροδεξιά ενισχύεται, κερδίζοντας συνεχώς έδαφος στις δημοσκοπήσεις.
Ωστόσο, οι υποστηρικτές του Μερτς προσπαθούν να μειώσουν τη σημασία της χθεσινής αποτυχίας, προβλέποντας πως η κυβέρνηση θα σταθεροποιηθεί άμεσα. Ο Γκούντερ Κριχμπάουμ, στέλεχος με μακρά πορεία στο CDU και νυν υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, δήλωσε στο BBC πως βλέπει με αισιοδοξία την επόμενη μέρα, τονίζοντας ότι δεν πρόκειται για ανεπανόρθωτο πλήγμα. «Πιστεύω ότι θα έχουμε μια πολύ καλή και σταθερή κυβέρνηση. Και αυτό δεν είναι απαραίτητο μόνο για τη Γερμανία, αλλά και για την Ευρώπη», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Οι σύμμαχοι του Βερολίνου περίμεναν με αγωνία την εγκαθίδρυση μιας λειτουργικής και στιβαρής κυβέρνησης, έπειτα από την απογοητευτική εμπειρία της προηγούμενης συγκυβέρνησης, η οποία διαλύθηκε μέσα σε εσωτερικές συγκρούσεις και πολιτική φθορά. Η ανάληψη της καγκελαρίας από τον Φρίντριχ Μερτς, λοιπόν, επρόκειτο να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή για τη Γερμανία, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο διεθνές προσκήνιο. Αντ’ αυτού, η πρώτη του ημέρα στην εξουσία μετατράπηκε σε πολιτικό θρίλερ, με την αρχική του αποτυχία στην κρίσιμη ψηφοφορία να ρίχνει βαριά σκιά πάνω από την ηγεσία του.
Τώρα, ο Μερτς καλείται να συνεχίσει με το πρόγραμμά του, αναχωρώντας για τις πρώτες του διεθνείς επαφές στη Βαρσοβία και το Παρίσι την Τετάρτη — ταξίδια που σχεδιάστηκαν για να στείλουν μήνυμα σταθερότητας και ευρωπαϊκής συνέχειας. Όμως ξεκινούν κάτω από τις πιο αβέβαιες συνθήκες, καθώς η εσωτερική του αδυναμία και οι τριγμοί στην έναρξη της θητείας του έχουν ήδη προκαλέσει ερωτήματα για τη συνοχή και την αξιοπιστία της νέας κυβέρνησης. Το διπλωματικό του ντεμπούτο πραγματοποιείται με φόντο μια ταραχώδη Τρίτη που κανείς στο Βερολίνο δεν θα ξεχάσει εύκολα.
Η αποτυχία του Φρίντριχ Μερτς να εξασφαλίσει την καγκελαρία στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας άνοιξε έναν κύκλο εικασιών και υπόγειων κατηγοριών, με πολιτικούς από όλα τα στρατόπεδα να ψάχνουν τους «αντάρτες» που τίναξαν στον αέρα το ξεκίνημα της νέας κυβέρνησης. Η ψηφοφορία ήταν μυστική, κι αυτό έχει τροφοδοτήσει τη φημολογία γύρω από το ποιοι και γιατί του γύρισαν την πλάτη.
Μία θεωρία μιλά για στελέχη που δυσαρεστήθηκαν επειδή παραγκωνίστηκαν στην κατανομή υπουργικών θέσεων. Άλλοι δείχνουν προς το εσωτερικό του SPD, του κεντροαριστερού εταίρου του κυβερνητικού συνασπισμού, θεωρώντας πως μερίδα των βουλευτών του αντέδρασε στους πολιτικούς συμβιβασμούς που έγιναν με το συντηρητικό μπλοκ του CDU. Δεν έλειψαν κι εκείνοι που υπέδειξαν την προσωπικότητα του Μερτς, που θεωρείται από πολλούς ευθύς αλλά και αυταρχικός, ως πιθανό λόγο για τη χαλαρή πειθαρχία των κυβερνητικών βουλευτών.
Το κλίμα έγινε ακόμη πιο τεταμένο καθώς τόσο από την πλευρά του CDU όσο και από το SPD ξεκίνησε αμέσως το παιχνίδι των ευθυνών. Κορυφαία στελέχη των δύο κομμάτων αντάλλασσαν υπαινιγμούς, αφήνοντας να εννοηθεί ότι ο αντίπαλος ήταν υπεύθυνος για την αρχική αποτυχία. Κι ενώ ο αντικαγκελάριος Λαρς Κλίνγκμπαϊλ του SPD προσπαθεί να σταθεροποιήσει το πολιτικό έδαφος, υπάρχουν φωνές που τον φέρουν να μην κατάφερε να πείσει τους δικούς του για την αξία της συμμαχίας με τον Μερτς. Το αποτέλεσμα είναι μια κυβέρνηση που ξεκινά ήδη με ρωγμές, αμφιβολίες και ένα υπόκωφο ερώτημα να αιωρείται: Πόσο θα αντέξει αυτή η εύθραυστη ισορροπία;
Όποιοι κι αν ήταν οι βουλευτές που επέλεξαν να μην στηρίξουν τον Φρίντριχ Μερτς στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας για την καγκελαρία, έδειξαν ξεκάθαρα ότι ήταν διατεθειμένοι να τον φέρουν σε δύσκολη θέση. Ο Μερτς και η ηγετική του ομάδα βρέθηκαν σε μια αναπάντεχα αμήχανη θέση, σε μια στιγμή που υποτίθεται πως θα ήταν η θριαμβευτική κορύφωση της πολιτικής του διαδρομής. Το πολιτικό σοκ δεν έμεινε απαρατήρητο — ιδίως από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), που παρακολουθούσε από κοντά και εκμεταλλεύτηκε το σκηνικό με χαρακτηριστική επιδεξιότητα.
Η AfD, η οποία αυτή την περίοδο βρίσκεται σε νομική διαμάχη με την υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών λόγω της ταξινόμησής της ως εξτρεμιστική, είναι πλέον η κύρια αντιπολίτευση μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου. Από την πρώτη στιγμή, τα στελέχη της έσπευσαν να παρουσιάσουν την αρχική αποτυχία του Μερτς ως απόδειξη ότι ο νέος κυβερνητικός συνασπισμός —ένα ασταθές μείγμα των κεντροδεξιών CDU/CSU και των κεντροαριστερών Σοσιαλδημοκρατών του SPD— δεν μπορεί να σταθεί. «Είναι πολύ σαφές ότι αυτή η κυβέρνηση θα είναι μια πολύ, πολύ ασταθής κυβέρνηση», δήλωσε χαρακτηριστικά η Beatrix von Storch, αναπληρώτρια επικεφαλής του AfD. Παράλληλα, επανέφερε το αφήγημα ότι το λεγόμενο «τείχος προστασίας» – η άτυπη συμφωνία των άλλων κομμάτων να μη συνεργάζονται με την AfD – καταρρέει, λέγοντας πως αν η Γερμανία θέλει πραγματική πολιτική αλλαγή, πρέπει να εγκαταλείψει τέτοιες απομονωτικές τακτικές.
Την όλη σκηνή, γεμάτη ένταση και υπονοούμενα, παρακολούθησε από τις θέσεις των επισκεπτών του Ράιχσταγκ και μια φιγούρα που συμβολίζει την πολιτική ήρεμη δύναμη της προηγούμενης εποχής: η Άνγκελα Μέρκελ. Η γυναίκα που κάποτε κέρδισε τον Μερτς στη μάχη για την ηγεσία του CDU και κατέκτησε για χρόνια την καγκελαρία, παρακολουθούσε τη δύσκολη –ίσως και ταπεινωτική– πρώτη δοκιμασία του παλιού της αντιπάλου. Ο Μερτς, μετά από χρόνια αναμονής και πολιτικής επιμονής, κατέκτησε τελικά την κορυφή. Αλλά το πώς ξεκίνησε η θητεία του δεν είναι αυτό που είχε φανταστεί. Και το σημαντικότερο: το πολιτικό θέαμα της πρώτης ημέρας υπονόμευσε ήδη την κεντρική του υπόσχεση — να προσφέρει μια σταθερή, ικανή και ενωτική κυβέρνηση για τη Γερμανία.
