Η πράσινη μετάβαση που υποσχέθηκε φθηνή, καθαρή και εγχώρια ενέργεια για εκατομμύρια Βρετανούς δείχνει σημάδια βαθιάς κρίσης, καθώς ένα από τα μεγαλύτερα έργα υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη τίθεται σε παύση. Η Orsted, ο δανέζικος κολοσσός της πράσινης ενέργειας, ανακοίνωσε πως «παγώνει» την ανάπτυξη του Hornsea 4 – ενός φιλόδοξου έργου ισχύος 2,4 GW, ικανού να τροφοδοτήσει 2,6 εκατομμύρια νοικοκυριά.
Η αιτία; Ένα εκρηκτικό μείγμα από πληθωριστικές πιέσεις, αυξανόμενα επιτόκια, αστάθεια στην εφοδιαστική αλυσίδα και αβεβαιότητα ως προς την τελική υλοποίηση. Παρά τις κυβερνητικές επιδοτήσεις και την ένταξη του έργου στο σύστημα “Contracts for Difference”, η Orsted έκρινε ότι το έργο δεν είναι πλέον οικονομικά βιώσιμο.
Το Hornsea 4 θεωρούνταν ο ακρογωνιαίος λίθος της πράσινης στρατηγικής της Βρετανίας. Μαζί με το Hornsea 3 θα υπερδιπλασίαζε το μεγαλύτερο υπεράκτιο αιολικό πάρκο στον κόσμο, ισχυροποιώντας το ενεργειακό αποτύπωμα της χώρας ενάντια στην εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
Όμως η πραγματικότητα αποδείχθηκε σκληρότερη. Η ίδια η Orsted, σε επίσημη δήλωση, παραδέχεται ότι η απόφαση λήφθηκε νωρίτερα από την τελική επενδυτική φάση του έργου ώστε να περιοριστεί το ρίσκο. Μια απόφαση που, αν και ορθολογική από επιχειρηματική σκοπιά, έρχεται να τραντάξει την αξιοπιστία του αφηγήματος της «πράσινης ανάπτυξης».
Κλυδωνισμοί στην πράσινη αλυσίδα
Η ανακοίνωση συνιστά ένα ηχηρό καμπανάκι για την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Ενώ επίσημες πηγές συνεχίζουν να διαβεβαιώνουν ότι οι στόχοι του 2030 παραμένουν ρεαλιστικοί, το πάγωμα ενός έργου τέτοιας εμβέλειας αποκαλύπτει την ευαλωτότητα του σχεδίου.
Η κρίση του κόστους – τόσο σε υλικά όσο και σε χρηματοδότηση – έχει ήδη οδηγήσει σε καθυστερήσεις και επαναξιολογήσεις έργων σε όλη την Ευρώπη. Η αποτυχία του προηγούμενου γύρου δημοπρασιών CfD να προσελκύσει επενδυτές με βιώσιμα τιμολόγια είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου.
Η περίπτωση του Hornsea 4 δεν είναι μεμονωμένη. Η υπεράκτια αιολική αγορά βρίσκεται στο σταυροδρόμι της αναθεώρησης: εταιρείες αναθεωρούν στρατηγικές, κεφάλαια μετατοπίζονται, και κυβερνήσεις καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στις φιλοδοξίες του «net zero» και στην σκληρή οικονομική πραγματικότητα. Οι δημοπρασίες AR7, που έχουν ήδη προαναγγελθεί, θα αποτελέσουν τεστ αξιοπιστίας για ολόκληρη τη βρετανική πολιτική πράσινης ενέργειας.
Ενώ η υπεράκτια αιολική ενέργεια συνέβαλε το 2024 περισσότερο στην ηλεκτροπαραγωγή της Βρετανίας από ό,τι το φυσικό αέριο, η σταθερότητα αυτής της επιτυχίας τίθεται υπό αμφισβήτηση. Η απώλεια έργων όπως το Hornsea 4 όχι μόνο καθυστερεί τους ενεργειακούς στόχους, αλλά κλονίζει την εμπιστοσύνη των αγορών και των πολιτών.
Η επόμενη μέρα απαιτεί κάτι περισσότερο από ρυθμιστικά πλαίσια και κρατικές επιδοτήσεις: χρειάζεται ένα ρεαλιστικό σχέδιο αντιμετώπισης του αυξημένου κόστους, προσέλκυσης επενδύσεων και διατήρησης της τεχνικής βιωσιμότητας των πράσινων έργων. Διότι χωρίς οικονομική βιωσιμότητα, ακόμη και τα πιο φιλόδοξα οράματα κινδυνεύουν να μετατραπούν σε ενεργειακά φιάσκα.
