Η Κίνα πέτυχε ένα τεχνολογικό άλμα που μπορεί να επαναπροσδιορίσει το μέλλον της πυρηνικής ενέργειας. Σε μια ιστορική εξέλιξη, Κινέζοι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι κατάφεραν να προσθέσουν φρέσκο καύσιμο σε έναν λειτουργικό πυρηνικό αντιδραστήρα θορίου με λιωμένο άλας – μια διαδικασία με τεράστια τεχνική πολυπλοκότητα και μέχρι πρότινος μόνο θεωρητικά εφικτή.
Το επίτευγμα αυτό, που σημειώθηκε στην έρημο Γκόμπι και αποκαλύφθηκε από την κρατική εφημερίδα Guangming Daily, τοποθετεί την Κίνα στην πρωτοπορία της παγκόσμιας προσπάθειας μετάβασης σε καθαρότερες και ασφαλέστερες μορφές πυρηνικής ενέργειας. Ο πειραματικός αντιδραστήρας ισχύος 2 MW βασίζεται σε τεχνολογία που παλιότερα είχε δοκιμαστεί στις ΗΠΑ, αλλά εγκαταλείφθηκε. Οι Κινέζοι ερευνητές, μελετώντας αποχαρακτηρισμένα αμερικανικά έγγραφα από τη δεκαετία του 1960, όχι μόνο αναβίωσαν τα παλιά σχέδια, αλλά τα προχώρησαν τεχνολογικά.
«Οι ΗΠΑ άφησαν την έρευνά τους δημόσια διαθέσιμη, περιμένοντας τον κατάλληλο διάδοχο. Εμείς ήμασταν αυτός ο διάδοχος», δήλωσε ο επικεφαλής επιστήμονας του προγράμματος, Su Hongjie, με μια χαρακτηριστική παρομοίωση: «Κάποιες φορές το λαγουδάκι κάνει λάθη ή γίνεται νωθρό. Εκεί βρίσκει την ευκαιρία η χελώνα».
Γιατί το θόριο;
Η επιλογή του θορίου δεν είναι τυχαία. Το στοιχείο αυτό έχει χαρακτηριστεί ως η «πράσινη ελπίδα» της πυρηνικής ενέργειας. Παράγει λιγότερα ραδιενεργά απόβλητα από το ουράνιο, είναι πολύ πιο άφθονο στον φλοιό της Γης και έχει περιορισμένο δυναμικό για παραγωγή υλικών κατάλληλων για πυρηνικά όπλα. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι σε περίπτωση ατυχήματος, οι αντιδραστήρες θορίου είναι λιγότερο επιρρεπείς σε καταστροφική τήξη, όπως αυτή που συνέβη στη Φουκουσίμα.
Το καύσιμο θορίου, σε συνδυασμό με λιωμένο άλας, παρέχει τη δυνατότητα συνεχούς ανατροφοδότησης χωρίς να απαιτείται διακοπή λειτουργίας του αντιδραστήρα. Αυτό καθιστά την τεχνολογία τόσο αποδοτική όσο και ασφαλή – ένας συνδυασμός που έως τώρα φάνταζε ανέφικτος.
Η Κίνα ήδη εργάζεται στην ανάπτυξη ενός μεγαλύτερου αντιδραστήρα θορίου ισχύος 10 MW, ο οποίος αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το 2030.
Οι ΗΠΑ παρακολουθούν με ανησυχία
Η πρόοδος αυτή δεν περνά απαρατήρητη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Εδώ και χρόνια, το αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας συνεργάζεται με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και ιδιωτικές εταιρείες – όπως η Clean Core Thorium Energy (CCTE) – για την ανάπτυξη νέου πυρηνικού καυσίμου βασισμένου στο θόριο. Το ANEEL (Advanced Nuclear Energy for Enriched Life) αποτελεί τον αμερικανικό αντίλογο στην κινεζική τεχνολογική ώθηση.
Το ANEEL συνδυάζει θόριο με χαμηλού εμπλουτισμού ουράνιο (HALEU) και προσφέρει εξαιρετική θερμοδυναμική απόδοση, χαμηλότερα απόβλητα και μεγαλύτερη διάρκεια ζωής καυσίμου. Με ενεργειακή απόδοση που αγγίζει τις 55.000 MWd/T – επτά φορές υψηλότερη από τους συμβατικούς αντιδραστήρες ουρανίου – το καύσιμο αυτό υπόσχεται μειωμένες ανάγκες συντήρησης και ανεφοδιασμού.
Ωστόσο, η τεχνολογία ANEEL βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο. Προς το παρόν, μόνο 50 από τους 440 αντιδραστήρες παγκοσμίως μπορούν να τη χρησιμοποιήσουν, κυρίως τύπου CANDU και PHWR – μοντέλα που απαντώνται κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Ινδία, η Αργεντινή και το Πακιστάν.
Το γεωπολιτικό διακύβευμα
Η ενεργειακή στροφή προς το θόριο δεν είναι απλώς τεχνικό ζήτημα, αλλά και στρατηγικό. Καθώς η πυρηνική ενέργεια επανέρχεται στο προσκήνιο λόγω της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης που πυροδότησε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο έλεγχος της τεχνολογίας θορίου μπορεί να αποβεί καθοριστικός για την ενεργειακή αυτονομία και την παγκόσμια ισχύ ενός κράτους.
Η Κίνα φαίνεται διατεθειμένη να επενδύσει συστηματικά σε αυτή την τεχνολογία. Οι ΗΠΑ, αν και τεχνολογικά ώριμες, δείχνουν αργοπορία στην υλοποίηση, κάτι που ίσως αποδειχθεί κρίσιμο στο ενεργειακό παιχνίδι του 21ου αιώνα.
Το ερώτημα πλέον δεν είναι αν το θόριο θα παίξει ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση – αλλά ποιος θα ελέγχει το μονοπάτι προς τα εκεί.
