Στην εποχή των big data, των έξυπνων συσκευών και της ατελείωτης ροής περιεχομένου, ο άνθρωπος έχει, παραδόξως, λιγότερη πρόσβαση από ποτέ στην ουσία. Ποτέ άλλοτε στην ανθρώπινη ιστορία δεν υπήρξε τόσο εύκολη και μαζική πρόσβαση στην πληροφορία — και ποτέ άλλοτε δεν ήταν η ποιότητα, η κρίση και η εσωτερική συγκρότηση σε τόσο βαθιά κρίση.
Η κοινωνία του swipe, του binge-watching και του “ό,τι παίζει” έχει υποκαταστήσει την εμπειρία με την ταχύτητα. Την κατανόηση με τη μετάδοση. Την επιλογή με την προώθηση. Ο μέσος άνθρωπος δεν διαλέγει τι θα δει, του σερβίρεται. Δεν σκέφτεται, αντανακλά. Δεν δημιουργεί, καταναλώνει. Όχι από αδυναμία, αλλά από συνήθεια. Από ένα σύστημα σχεδιασμένο να τον κρατά απασχολημένο, αλλά ποτέ ξύπνιο.
Κάποτε, η στέρηση ήταν δύναμη. Ένα βιβλίο μπορούσε να ανατρέψει έναν ολόκληρο εσωτερικό κόσμο. Σήμερα, εκατοντάδες σελίδες και βίντεο προσπερνιούνται σε λίγα λεπτά, καθώς ο εγκέφαλος έχει μάθει να τρέχει χωρίς να σταματά για να κατανοήσει.
Η τεχνολογία μάς προσέφερε άνεση. Αλλά μέσα στην άνεση, ο άνθρωπος άρχισε να λησμονεί πώς να ζει έξω από αυτήν. Αν αύριο χαθούν τα σήματα, οι συνδέσεις, οι εφαρμογές, τα logistics — αν σιγήσει το ψηφιακό Matrix, πόσοι από εμάς ξέρουν να φυτέψουν, να ανάψουν φωτιά, να περιγράψουν τον καιρό χωρίς app; Πόσοι μπορούν να σταθούν στο σκοτάδι χωρίς να καταρρεύσουν από φόβο;
Η σύγχρονη ανθρώπινη ευπάθεια δεν είναι τεχνολογική. Είναι υπαρξιακή. Ο σημερινός άνθρωπος είναι πιο εξαρτημένος από ποτέ — όχι από την ύλη, αλλά από την ψευδαίσθηση της επάρκειας. Δεν χρειάζεται πια να θυμάται, να μαθαίνει, να σκέφτεται. Τα ξέρει όλα. Ή, μάλλον, όλα του τα φιλτράρει μια μηχανή.
Αν έρθει κάποτε η πτώση, δε θα έρθει με πυραύλους. Θα έρθει με ένα απλό “timeout error”. Και τότε, θα αποκαλυφθεί ποιος έχει ψυχή κι όχι Wi-Fi. Ποιος μπορεί να κρατήσει τον εαυτό του όρθιο χωρίς «powerbank». Ποιος θυμάται να σκέφτεται, όχι απλώς να απαντά.
Το μέλλον γράφεται με σιλικόνη. Αλλά, πολύ πιθανό, θα σβηστεί με χώμα. Μέσα από την κατάρρευση —αν ποτέ έρθει— δεν θα σωθεί ο πιο έξυπνος ή ο πιο «δικτυωμένος». Θα σωθεί αυτός που κράτησε μέσα του έναν πυρήνα αυθεντικής ανθρώπινης ύπαρξης: την ικανότητα να δημιουργεί, να επιβιώνει, να συνδέεται αληθινά.
Η ανάκτηση της ανθρωπιάς δεν είναι τεχνολογική αναβάθμιση. Είναι καθαίρεση. Είναι στροφή πίσω στο δύσβατο μονοπάτι της ενσυνείδησης. Εκεί που η σιωπή γίνεται γόνιμη, το σκοτάδι θρέφει, και η ανάγκη δεν είναι απειλή, αλλά ευκαιρία για βάθος. Σήμερα, αν καταρρεύσει το ηλεκτρικό δίκτυο, αν χαθούν τα δίκτυα κινητής, αν σβήσει για λίγο το ψηφιακό μας Matrix… πόσοι θα επιβιώσουν;
Η επόμενη ημέρα δεν θα έρθει από την ταχύτητα. Θα έρθει από την αφύπνιση.
Ζούμε στο αποκορύφωμα της τεχνολογικής εξέλιξης – και ταυτόχρονα στον πάτο της ανθρώπινης ενσυναίσθησης. Ποιο είναι το τίμημα της ευκολίας και τι θα απομείνει όταν σωπάσει το ρεύμα;
