Καθώς η πανδημία COVID-19 εξαπλωνόταν σε όλο τον κόσμο το 2020, τα νοσοκομεία των Ηνωμένων Πολιτειών αντιμετώπισαν σοβαρές δυσκολίες στην εξασφάλιση βασικών ιατρικών προμηθευτικών αγαθών, όπως μάσκες και γάντια. Η κρίση αυτή ανέδειξε με δραματικό τρόπο την εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενα ιατρικά εφόδια και λειτούργησε ως ένα ηχηρό καμπανάκι για τις ΗΠΑ, παρά την ηγετική τους θέση στον τομέα της φαρμακευτικής βιομηχανίας. Πολιτικοί και παράγοντες στον τομέα της Υγείας δεσμεύτηκαν να μειώσουν αυτή την εξάρτηση, η οποία μέχρι τότε είχε παραβλεφθεί ή υποτιμηθεί.
Ωστόσο, παρά τις δεσμεύσεις και τις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, η κατάσταση παραμένει αναλλοίωτη. Ο Μάικλ Άινχορν, ιδρυτής της εταιρείας ιατρικών προμηθειών Dealmed με έδρα τη Νέα Υόρκη, σε δηλώσεις του επεσήμανε ότι ελάχιστα έχουν αλλάξει από την αρχή της πανδημίας. Ο Άινχορν θυμήθηκε τον Μάρτιο του 2020, όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με αυτό που περιέγραψε ως «εφιάλτη της εφοδιαστικής αλυσίδας», με τις αποστολές ιατρικών προμηθευτικών αγαθών από την Κίνα να σταματούν ξαφνικά.
Σύμφωνα με τον Άινχορν, η αμερικανική εφοδιαστική αλυσίδα για γενόσημα φάρμακα παραμένει εξαιρετικά εξαρτημένη από την παγκόσμια παραγωγή, με ένα σημαντικό ποσοστό των πρώτων υλών να προέρχεται από την Κίνα. Στην προσπάθεια περιορισμού αυτής της εξάρτησης, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε την 1η Απριλίου την έναρξη έρευνας στο πλαίσιο του άρθρου 232, προκειμένου να εξεταστούν οι επιπτώσεις των εισαγωγών φαρμάκων και των συστατικών τους στην εθνική ασφάλεια. Την ίδια στιγμή, ξεκίνησε και μια αντίστοιχη έρευνα για τους ημιαγωγούς.
Ο Άινχορν ανέφερε ότι αυτές οι έρευνες ήταν «πολυαναμενόμενες», επισημαίνοντας ότι η εξάρτηση των ΗΠΑ από την Κίνα στον τομέα των φαρμάκων είναι αποτέλεσμα μιας στρατηγικής που ακολουθεί το Πεκίνο για την κυριαρχία σε κρίσιμους τομείς, σε συνδυασμό με διαρθρωτικά προβλήματα στο αμερικανικό σύστημα υγείας και την έλλειψη αποφασιστικής πολιτικής βούλησης από την Ουάσιγκτον.
Ειδικοί του κλάδου σημειώνουν ότι η φαρμακευτική βιομηχανία διαφέρει από τη βιομηχανία αυτοκινήτων, όπου η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει αναγνωρίσει ότι δεν μπορεί να επιβάλει δασμούς χωρίς να έχει ένα συνολικό στρατηγικό σχέδιο. Κάτι τέτοιο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε σοβαρές ελλείψεις και αυξήσεις τιμών, γεγονός που καθιστά την κατάσταση ακόμα πιο περίπλοκη. Ο Άινχορν επεσήμανε ότι η υφιστάμενη εξάρτηση από την Κίνα παρέχει στη χώρα αυτή σημαντικό πλεονέκτημα, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «έχουν όλα τα ατού» — μια πραγματικότητα την οποία, όπως παρατήρησε, πολλοί δεν επιθυμούν να παραδεχτούν.
Η απώλεια της ικανότητας των Ηνωμένων Πολιτειών να παράγουν σωτήρια φάρμακα λόγω της μεταφοράς της παραγωγής στο εξωτερικό, κυρίως στην Κίνα, αποτελεί σοβαρή απειλή για την εθνική ασφάλεια, σύμφωνα με ειδικούς στον τομέα της υγείας και της εθνικής ασφάλειας.
Η Ρόζμαρυ Γκίμπσον, συγγραφέας του βιβλίου “China RX: Exposing the Risks of America’s Dependence on China for Medicine” (Η κινεζική συνταγή: Αποκαλύπτοντας τους κινδύνους της εξάρτησης της Αμερικής από την Κίνα για φάρμακα), τόνισε ότι το πρόβλημα αυτό είναι ανθρωπογενές, αλλά παράλληλα επισημαίνει ότι είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί. Σε συνέντευξή της στον παρουσιαστή της εκπομπής “American Thought Leaders” του Epoch TV, Γιαν Γεκιέλεκ, η Γκίμπσον περιέγραψε το υπάρχον σύστημα ως “σχεδιασμένο με ακρίβεια για καταστροφική αποτυχία και σημαντική απώλεια ανθρώπινων ζωών”. Υποστήριξε ότι αυτό το καθεστώς πρέπει να αλλάξει, καθώς οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον σε θέση να παράγουν πλήρως αντιβιοτικά, όπως η πενικιλίνη και άλλες ουσίες κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση καταστάσεων όπως η σηψαιμία, η πνευμονία και οι σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες.
Η νέα έρευνα που διεξάγεται βάσει του άρθρου 232 καλύπτει τόσο τα τελικά γενόσημα και μη γενόσημα φάρμακα όσο και τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή τους, όπως τα δραστικά συστατικά και τα βασικά αρχικά υλικά. Ανάμεσα στους ελπίζοντες για την αποτελεσματικότητα της έρευνας είναι πολλοί αναλυτές εθνικής ασφάλειας, οι οποίοι πιστεύουν ότι αυτή η διαδικασία μπορεί να βοηθήσει την αμερικανική κυβέρνηση να καταρτίσει ένα στρατηγικό σχέδιο που να αντιμετωπίζει την εξάρτηση από ξένες χώρες, ιδίως την Κίνα.
Ο Βίκτορ Σουάρες, απόστρατος συνταγματάρχης του αμερικανικού στρατού και επισκέπτης ερευνητής στο Συμβούλιο Στρατηγικών Κινδύνων, δήλωσε στην Epoch Times ότι η απώλεια της βιομηχανικής βάσης μιας χώρας – δηλαδή της ικανότητάς της να παράγει – την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη. Θύμισε ότι κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η συμβολή του ιδιωτικού τομέα ήταν καθοριστική για τη νίκη των ΗΠΑ, όταν εργοστάσια που κατασκεύαζαν αυτοκίνητα και οικιακές συσκευές, στράφηκαν στην παραγωγή πολεμικού υλικού. Όπως τόνισε, «ήταν η βιομηχανία που έσωσε τη χώρα μας».
Στο βιβλίο της, η Γκίμπσον αναλύει πώς η Κίνα χρησιμοποίησε τη στρατηγική της για να κυριαρχήσει σε καίριους τομείς, όπως η παραγωγή φαρμάκων, και εξηγεί πώς αυτές οι εμπορικές πρακτικές συνέβαλαν στην αποδυνάμωση της αμερικανικής παραγωγής φαρμάκων. Περιγράφει τη διαδικασία μέσω της οποίας η Κίνα άρχισε να πλημμυρίζει την παγκόσμια αγορά με φθηνές πρώτες ύλες πενικιλίνης, αμέσως μετά την ένταξή της στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου το 2001. Στόχος της ήταν να εκτοπίσει τους αμερικανικούς, ευρωπαϊκούς και ινδικούς παραγωγούς. Όταν η Κίνα κατάφερε να εδραιώσει την κυριαρχία της στην αγορά, αύξησε τις τιμές των πρώτων υλών, επιδεινώνοντας την εξάρτηση των ΗΠΑ από το Πεκίνο.
Το μυστικό όπλο της Κίνας
Η Κίνα αποτελεί κυρίαρχο προμηθευτή φαρμακευτικών πρώτων υλών παγκοσμίως. Σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ρόζμαρυ Γκίμπσον, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξαρτώνται από την Κίνα για το 95% περίπου των βασικών συστατικών που απαιτούνται για την παραγωγή γενοσήμων φαρμάκων.
Ακόμη κι αν οι ΗΠΑ μειώσουν την άμεση εξάρτησή τους από τα φάρμακα που προέρχονται από την Κίνα, θα εξακολουθούν να αγοράζουν φαρμακευτικά προϊόντα από χώρες που βασίζονται σε κινεζικά συστατικά, όπως τα δραστικά φαρμακευτικά συστατικά (Active Pharmaceutical Ingredients – APIs) και τα βασικά αρχικά υλικά (Key Starting Materials – KSMs).
Η εφοδιαστική αλυσίδα των φαρμάκων περιλαμβάνει συχνά πολυεπίπεδα στάδια παραγωγής, στα οποία τα KSMs παράγονται στην Κίνα και μεταφέρονται σε χώρες όπως η Ινδία για την παρασκευή των APIs. Η Κίνα κυριαρχεί και στην παραγωγή APIs. Ποιοτικά φάρμακα και APIs παράγονται επίσης στην Ιρλανδία. Το τελικό προϊόν εισάγεται και πάλι στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Μάικλ Άινχορν εξήγησε ότι «χωρίς τα KSMs δεν μπορείς να φτιάξεις APIs, και χωρίς APIs δεν μπορείς να παρασκευάσεις τα τελικά φάρμακα», τονίζοντας ότι η Κίνα βρίσκεται στη βάση της παγκόσμιας φαρμακευτικής εφοδιαστικής αλυσίδας.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εκφράσει την πεποίθηση ότι η επιβολή δασμών στα φάρμακα θα ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή και θα μειώσει την εξάρτηση από το εξωτερικό. Σε δηλώσεις του, στις 15 Απριλίου, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ πλέον δεν παράγουν τα δικά τους φάρμακα, σημειώνοντας ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες δραστηριοποιούνται στην Ιρλανδία και σε άλλες χώρες, περιλαμβανομένης της Κίνας. Υποστήριξε ότι αρκεί να επιβάλει έναν δασμό για να επιταχυνθεί η επιστροφή της παραγωγής στις ΗΠΑ.
Έπεται συνέχεια
Στο πλαίσιο της εν εξελίξει έρευνας, η κυβέρνηση συλλέγει πληροφορίες από ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών, όπως ηγετικά στελέχη της αγοράς, επαγγελματικές ενώσεις, ακαδημαϊκούς και ειδικούς.
Ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ δήλωσε στο ABC News, στις 13 Απριλίου, ότι οι αποφάσεις για τους δασμούς στους τομείς των φαρμάκων και των ημιαγωγών θα ληφθούν «μέσα στους επόμενους δύο μήνες».
Τόνισε ότι οι τομεακοί δασμοί στους συγκεκριμένους κλάδους δεν θα αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης με άλλες χώρες, διευκρινίζοντας πως αποτελούν μέρος της προσπάθειας επαναπατρισμού κρίσιμων παραγωγικών τομέων για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Ο Βίκτορ Σουάρες εκτίμησε ότι οι δασμοί από μόνοι τους δεν επαρκούν για την επίτευξη ενός αποτελεσματικού στρατηγικού σχεδίου. Υποστήριξε ότι θα πρέπει να υπάρξει και ένα σύστημα κινήτρων για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει φορολογικές ελαφρύνσεις για τις εταιρείες που επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους, εκσυγχρονίζουν τις εγκαταστάσεις τους ή επενδύουν σε νέο εξοπλισμό.
Όπως σημείωσε, το 90 έως 92% των φαρμάκων που καταναλώνουν οι Αμερικανοί ανήκουν στην κατηγορία των γενοσήμων, η οποία, σε αντίθεση με τα επώνυμα φάρμακα, δεν προσελκύει επενδύσεις από κεφάλαια επιχειρηματικού κινδύνου ή ιδιωτικά κεφάλαια. Κατά συνέπεια, επαφίεται στο κράτος να καλύψει αυτό το κενό.
Ο Σουάρες πρότεινε επίσης τη δημιουργία μιας στρατηγικής αποθήκης φαρμακευτικών πρώτων υλών, παρόμοιας με το στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου που διατηρούν οι Ηνωμένες Πολιτείες από τη δεκαετία του 1970.
Εκτίμησε ότι οι αποθήκες KSMs και APIs θα μπορούσαν να διατηρούνται για χρόνια στις ΗΠΑ, προσφέροντας στρατηγική ευελιξία και προσαρμοστικότητα.
Το στρατηγικό απόθεμα πετρελαίου, το μεγαλύτερο στον κόσμο, δημιουργήθηκε μετά το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου του 1973–1974, το οποίο προκάλεσε σοβαρές ελλείψεις και παγκόσμια ενεργειακή κρίση.
Ο Σουάρες τόνισε ότι κάθε υπεύθυνος οργανισμός, είτε πρόκειται για έθνος είτε για επιχείρηση, διαθέτει κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών. Αναρωτήθηκε γιατί να μην υπάρχει αντίστοιχο σχέδιο και για τη φαρμακευτική βιομηχανία.
