Σε μια συγκυρία όπου η πολιτική αστάθεια κυριαρχεί στη Γερμανία και η αλλαγή ηγεσίας προκαλεί τριγμούς σε ολόκληρη την Ευρώπη, μια φαινομενικά ήσσονος σημασίας είδηση περνά σχεδόν απαρατήρητη, αν και ενδέχεται να έχει καθοριστική σημασία για την Ελλάδα. Πληροφορίες που προέρχονται από το Μέγαρο Μαξίμου κάνουν λόγο για έντονη ικανοποίηση στην κυβέρνηση ενόψει της επικείμενης βράβευσης του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από το Economic Council Germany, τον κορυφαίο θεσμικό φορέα των γερμανικών επιχειρήσεων και της βιομηχανίας. Ο οργανισμός αυτός εκπροσωπεί περίπου 12.000 εταιρείες, καλύπτοντας όλο το εύρος της οικονομικής δραστηριότητας της Γερμανίας: από τον τραπεζικό και χρηματοοικονομικό τομέα, μέχρι τις ασφάλειες, την αυτοκινητοβιομηχανία και την υψηλή τεχνολογία.
Η βράβευση θα πραγματοποιηθεί στις 13 Μαΐου, λίγες ημέρες μετά την ταραχώδη ανάληψη της καγκελαρίας από τον Φρίντριχ Μερτς, γεγονός που προσδίδει στο γεγονός ιδιαίτερο συμβολισμό και ενδεχομένως πολιτική βαρύτητα. Η συγκυρία της διάκρισης δεν θεωρείται τυχαία: η επιλογή του Έλληνα Πρωθυπουργού ως τιμώμενου προσώπου σε μια περίοδο αναδιαμόρφωσης της γερμανικής πολιτικής ηγεσίας και εν μέσω μιας κρίσιμης καμπής για τις ευρωπαϊκές ισορροπίες, στέλνει σαφές μήνυμα για το πώς αξιολογούνται οι ελληνικές πολιτικές και ηγετικές σταθερές από το βιομηχανικό κατεστημένο της Ευρώπης. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η χώρα μας θα αξιοποιήσει πολιτικά και οικονομικά αυτή τη θεσμική στήριξη, ή αν η είδηση θα παραμείνει ένα ακόμη σημειολογικό γεγονός, χωρίς ουσιαστική συνέχεια.
Την ώρα που η ελληνική κοινωνία δοκιμάζεται από τη διαρκή άνοδο των τιμών, την ενεργειακή ακρίβεια και τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, η είδηση της βράβευσης του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από τον κορυφαίο θεσμό του γερμανικού επιχειρηματικού κόσμου, το Economic Council Germany, προκαλεί εύλογα ερωτήματα και προβληματισμούς. Σύμφωνα με εκτιμήσεις από κυβερνητικούς κύκλους, πρόκειται για επιβράβευση της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, καθώς και για απόδειξη των «εξαιρετικών» ελληνογερμανικών σχέσεων. Ωστόσο, αυτή η αναγνώριση έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την κοινωνική πραγματικότητα στη χώρα: μεσαία τάξη και εργαζόμενοι πιέζονται αφόρητα, μικρομεσαίες επιχειρήσεις ασφυκτιούν και τα κοινωνικά στρώματα φτωχοποιούνται.
Σε αυτό το πλαίσιο, η βράβευση από τη γερμανική οικονομική ελίτ δεν μοιάζει να αφορά την κοινωνική συνοχή ή το δημόσιο συμφέρον, αλλά μάλλον να επιβραβεύει μια πολιτική που ευθυγραμμίζεται με τα συμφέροντα των ευρωπαϊκών και δη γερμανικών οικονομικών κύκλων. Η ιστορία, άλλωστε, δεν προσφέρει πολλούς λόγους για αισιοδοξία. Όταν ο Γιώργος Παπανδρέου τιμήθηκε το 2010 στο Βερολίνο με το βραβείο «Quadriga» για την «κοινωνική του προσφορά» και τη «διάσωση» της ελληνικής οικονομίας, το αποτέλεσμα ήταν μια δεκαετία λιτότητας, εθνικής ταπείνωσης και κοινωνικής διάλυσης. Σήμερα, οι ομοιότητες είναι ανησυχητικές και τα ερωτήματα πιεστικά: είναι αυτή η βράβευση ένα σημάδι επιτυχίας ή το προανάκρουσμα μιας νέας κρίσης; Και κυρίως, ποιος τελικά ωφελείται;
Πίσω από τις τελετές, τα επίσημα χαμόγελα και τις φιλοφρονήσεις ανάμεσα στην ελληνική και τη γερμανική ηγεσία, διαμορφώνεται ένα σκηνικό ανησυχητικής πραγματικότητας που αποκρύπτεται συστηματικά από την κυβερνητική αφήγηση. Η βράβευση του Κυριάκου Μητσοτάκη από το Economic Council Germany δεν αποτελεί απλώς μια τυπική αναγνώριση. Είναι η κορυφή του παγόβουνου μιας στρατηγικής σχέσης που οικοδομείται χρόνια τώρα, με τη γερμανική οικονομία να διεισδύει σταθερά και μεθοδικά στην ελληνική αγορά, αποκτώντας επιρροή και έλεγχο σε κρίσιμους τομείς. Ενέργεια, υποδομές, τραπεζικός τομέας, τεχνολογία – όλα πλέον βρίσκονται σε τροχιά γερμανικών συμφερόντων.
Η συνταγή είναι παλιά και δοκιμασμένη: πρώτα έρχεται η επιβράβευση, μετά οι “επενδύσεις” και στο τέλος η πλήρης οικονομική εξάρτηση. Στην περίπτωση Μητσοτάκη, ωστόσο, τα βήματα αντιστρέφονται. Ο ίδιος έχει ήδη στρώσει το έδαφος, προωθώντας πολιτικές που εξυπηρετούν ανοιχτά τις ανάγκες της γερμανικής βιομηχανίας. Η λεγόμενη πράσινη ανάπτυξη, που βαφτίζεται ως σωτηρία για το περιβάλλον και την οικονομία, λειτουργεί ως όχημα μεταφοράς δημόσιου πλούτου και φυσικών πόρων προς ξένα χέρια – και πρώτα απ’ όλα γερμανικά. Ο πρωθυπουργός παραδέχθηκε μάλιστα δημόσια πως η εγκατάλειψη περιοχών της Ελλάδας –όπως η Δυτική Μακεδονία– είναι αναγκαία για την κερδοφορία της γερμανικής βιομηχανίας.
Η βράβευση, λοιπόν, δεν είναι απλώς συμβολική. Είναι ένδειξη ότι η Ελλάδα βαδίζει ξανά στο δρόμο της οικονομικής υποτέλειας, όπως το 2010. Τότε ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου που, λίγο πριν το μνημονιακό σοκ, τιμήθηκε στο Βερολίνο για την «κοινωνική του προσφορά» και την «αναδιάρθρωση» της χώρας. Το αποτέλεσμα: κοινωνική καταστροφή, οικονομική αιμορραγία, πληθυσμιακή κατάρρευση. Σήμερα, τα σημάδια επανέρχονται – ίδια πρόσωπα, ίδιοι μηχανισμοί, ίδια στρατηγική. Το μόνο που αλλάζει είναι οι τίτλοι των βραβείων. Αντί για «Quadriga», έχουμε το «Economic Council». Το ερώτημα, όμως, παραμένει ανατριχιαστικά επίκαιρο: πόσο θα κοστίσει αυτή η νέα «αναγνώριση» στην ελληνική κοινωνία; Διότι πίσω από κάθε τιμητική πλακέτα, μπορεί να κρύβεται μια νέα εθνική απώλεια.
