Από τις πρώτες ώρες του Σαββάτου 10 Μαΐου, μια ομάδα Ευρωπαίων αξιωματούχων που έχουν αποτύχει να εμπνεύσουν ηγεσία στις ίδιες τους τις χώρες, βρέθηκε στην Ουκρανία. Με φόντο τη φθίνουσα επιρροή τους και την εσωτερική αστάθεια εντός της ΕΕ, επισκέπτονται το Κίεβο για να επιβεβαιώσουν –για ακόμη μια φορά– τη στήριξή τους στον Βολοντιμίρ Ζελένσκι, χωρίς όμως να προσφέρουν ρεαλιστικές λύσεις ή ουσιαστική στρατηγική. Η επίσκεψη αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο μιας γραμμής που οδηγεί την ΕΕ βαθύτερα σε μια κρίση, τόσο οικονομική όσο και γεωπολιτική, επιμένοντας σε μια πολιτική απέναντι στη Ρωσία που έχει ήδη αποδείξει τα όριά της. Παράλληλα, προωθείται η ιδέα μιας εκεχειρίας διάρκειας 30 ημερών, με απόλυτους όρους που στοχεύουν στην πλήρη συμμόρφωση της Μόσχας, χωρίς όμως να υπάρχει ξεκάθαρη στρατηγική για την επίτευξη ή την εφαρμογή της. Το μόνο βέβαιο είναι πως το κόστος αυτής της πολιτικής θα συνεχίσει να βαραίνει την Ευρωπαϊκή Ένωση, χωρίς να εξασφαλίζεται η ειρήνη ούτε να ενισχύεται ουσιαστικά η σταθερότητα στην περιοχή.
Με το τρένο έφτασαν στην ουκρανική πρωτεύουσα ο Εμανουέλ Μακρόν, ο Κιρ Στάρμερ και ο Φρίντριχ Μερτς, φροντίζοντας να δώσουν την απαραίτητη δόση επικοινωνιακού θεάματος με τις «αυθόρμητες» φωτογραφίες εντός και εκτός συρμού. Εκεί τους υποδέχθηκε ο Ντόναλντ Τουσκ και όλοι μαζί περιηγήθηκαν στους δρόμους του Κιέβου, σε μια συμβολική βόλτα πλάι στο ζεύγος Ζελένσκι. Το σκηνικό έμοιαζε περισσότερο με σκηνοθετημένο διαφημιστικό για εσωτερική κατανάλωση, παρά με ουσιαστική διπλωματική αποστολή. Χωρίς καμία σαφή πρόταση για επίλυση της κρίσης, περιορίστηκαν σε δηλώσεις στήριξης που ενισχύουν την όξυνση και όχι την αποκλιμάκωση, με την ΕΕ να πληρώνει ήδη το τίμημα αυτής της πορείας.
Σε κοινή δήλωση, οι τέσσερις Ευρωπαίοι ηγέτες διακήρυξαν ότι θα συνεχίσουν να ενισχύουν την υποστήριξή τους προς την Ουκρανία, δεσμευόμενοι να κλιμακώσουν την πίεση στη ρωσική πολεμική μηχανή μέχρις ότου η Μόσχα δεχθεί μια διαρκή κατάπαυση του πυρός. Η δήλωση, αν και ηχηρή, δεν συνοδεύτηκε από καμία αναφορά σε ρεαλιστικούς στόχους ή βήματα αποκλιμάκωσης. Παράλληλα, η «τριάδα του τρένου» –Μακρόν, Στάρμερ και Μερτς– έχει ήδη προγραμματίσει τηλεδιάσκεψη κορυφής με τους ηγέτες του αποκαλούμενου «συνασπισμού των προθύμων», στους οποίους περιλαμβάνεται και ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Οι κινήσεις αυτές επιβεβαιώνουν την πρόθεση να διατηρηθεί η γραμμή σύγκρουσης χωρίς ορατό διπλωματικό ορίζοντα, εγκλωβίζοντας την Ευρώπη σε μια στρατηγική φθοράς που δεν συνοδεύεται από αντίστοιχη πολιτική υπευθυνότητα.
Η λεγόμενη συμμαχία υπό τη Γαλλία και τη Βρετανία συγκροτήθηκε ως απάντηση στο σταδιακό αποσύρσιμο των Ηνωμένων Πολιτειών από τον ενεργό ρόλο στήριξης της Ουκρανίας, τη στιγμή που οι συγκρούσεις με τη Ρωσία συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. Το ευρωπαϊκό μπλοκ επιχειρεί να καλύψει το κενό της Ουάσιγκτον, με κινήσεις που περισσότερο υπαγορεύονται από πολιτική σκοπιμότητα παρά από στρατηγική συνοχή. Η Ουκρανία, από την πλευρά της, ζητά συγκεκριμένες εγγυήσεις ασφαλείας από τους Δυτικούς συμμάχους της για να αποφευχθεί μελλοντική ρωσική επίθεση, με τα σενάρια να περιλαμβάνουν ακόμη και περιορισμένη στρατιωτική παρουσία ξένων δυνάμεων στο ουκρανικό έδαφος. Ωστόσο, τέτοιες επιλογές αγγίζουν επικίνδυνα όρια, χωρίς να διαφαίνεται κάποια συντεταγμένη στρατηγική που να εξασφαλίζει σταθερότητα, αποτροπή ή ειρήνη, την ώρα που η Ευρώπη επιχειρεί να αναλάβει έναν ρόλο που δείχνει να υπερβαίνει τις δυνατότητές της.
Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι αποκάλυψε ότι είχε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ντόναλντ Τραμπ, κατά την οποία ο Αμερικανός Πρόεδρος πρότεινε μια 30ήμερη εκεχειρία ως ένδειξη καλής θέλησης και προόδου προς μια πιθανή ειρηνευτική διαδικασία. Η Ουκρανία, σύμφωνα με τον ίδιο, αποδέχθηκε την πρόταση, όμως η Ρωσία προέβαλε ενστάσεις, ζητώντας πρώτα την εγκαθίδρυση αξιόπιστων και διαφανών μηχανισμών παρακολούθησης πριν συναινέσει σε οποιαδήποτε προσωρινή παύση των εχθροπραξιών. Την ίδια στιγμή, οι Ευρωπαίοι ηγέτες του «συνασπισμού των προθύμων» βλέπουν την παρουσία τους στο Κίεβο και ως συμβολική απάντηση στη μεγαλοπρεπή στρατιωτική και εορταστική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Κόκκινη Πλατεία της Μόσχας για την 80ή επέτειο της νίκης επί της ναζιστικής Γερμανίας. Η παρέλαση, με παρόντες τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον Κινέζο Πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, ανέδειξε τη σφυρηλάτηση ενός εναλλακτικού μπλοκ ισχύος, την ώρα που η Δύση αναζητά εναγωνίως ρόλους και επιρροή μέσω κινήσεων εντυπωσιασμού και ασαφών δεσμεύσεων.
